Là người của biển cả, Marlow nghe theo tiếng sóng vẫy gọi, khao khát đi tới những miền đất chưa định danh trên địa đồ - “những khoảng trống của niềm hân hoan”, “một vạt trắng cho giấc mơ huy hoàng”, dấn thân vào “vùng tăm tối vô phương thấu hiểu”, cùng với tính hiếu kỳ thản nhiên của một trí óc tế nhị và trạng thái điềm tĩnh của một con tim sắt đá. Trên một con tàu hơi nước vá víu xập xệ thiếu thốn đủ đường, cùng thủy thủ đoàn là mấy tay da đen của bộ tộc ăn thịt người lúc nào cũng bốc mùi thịt hà mã thiu, Marlow ngược dòng con sông Congo hùng vĩ, bí hiểm mà mê hoặc để hoàn thành một nhiệm vụ tưởng chừng như bất khả thi. Ông phải đi cứu Kurtz - người được ca tụng khắp nơi là “thiên tài toàn năng”, kiếm được nhiều ngà voi nhất Công ty, được cả dân da đen yêu kính hết mực và đang ốm thập tử nhất sinh ở vùng thượng nguồn - về với bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái minh, trước khi gã lìa đời. Sau bao nhiêu gian khổ, hiểm nguy của chốn rừng thiêng nước độc, Marlow tới được nơi, gặp được người, nhưng chỉ trở về với một tập tài liệu và lời tuyệt mệnh: “Nỗi kinh hoàng! Nỗi kinh hoàng!”

Miền hoang dã Phi châu tạo ra bao nhiêu trở ngại cho con tàu bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái Marlow thìGiữa lòng tăm tốicũng gây ra bấy nhiêu sóng gió trong giới bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái chương thậm chí cả giới phân tâm học, hoạt động nhân quyền hay nghiên cứu châu Phi cũng nhảy vào cuộc. Người ta bàn ra tán vào, khẩu chiến rồi cả bút chiến với nhau về cách hành bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái của tác giả, cấu trúc, ý nghĩa của tác phẩm và vô vàn những thứ khác. Một trong những chủ đề được tranh cãi quyết liệt nhất chính là vấn đề phân biệt chủng tộc. Chinua Achebe - nhà bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái, nhà thơ người Nigeria từng chỉ trích tác phẩm này là “phân biệt chủng tộc một cách khủng khiếp” với những hình ảnh miêu tả người da đen như những kẻ mọi rợ ngu đần, như những con vật chịu đòn roi. Những tình cảnh đáng thương, những vụ tra tấn kinh hoàng đều được kể lại bằng chất giọng lạnh lùng, vô cảm. Thế nhưng những lập luận khác lại cho rằng tại thời điểm Conrad viết cuốn tiểu thuyết này, khái niệm “phân biệt chủng tộc” vẫn chưa hình thành, quan niệm về khác biệt chủng tộc vẫn còn in đậm. Đó là thời người da đen bị trưng bày như thú lạ tại những nước đế quốc, và bị đối xử như súc vật, nô lệ tại những vùng thuộc địa. Vì thế, không thể trách cứ Conrad được. Tuy vậy, chính nhà bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái cũng từng khẳng định rằngGiữa lòng tăm tốingầm ý chỉ ra “tội ác của sự kém hiệu quả và ích kỉ thuần túy khi khai hóa bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái minh ở châu Phi”. Thật vậy, hãy đọc những dòng này trong truyện:“Tôi ngờ rằng với họ cai trị chỉ đơn thuần là bóp nghẹt, không hơn. Họ là kẻ chinh phục, mà chinh phục thì chỉ cần vũ lực - vốn chả có gì đáng huênh hoang, vì sức mạnh bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái anh chỉ là ngẫu nhiên phát sinh từ cái yếu bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái kẻ khác. Họ vơ vét được bao nhiêu hay bấy nhiêu, vơ vét để mà vơ vét. Đó chẳng qua là cưỡng đoạt bằng bạo lực, sát nhân có tình tiết tăng nặng trên diện rộng...”Như thế,Giữa lòng tăm tối, ở một chừng mực nào đó, có thể coi là một bản cáo trạng về lòng tham, thói ưa hủy diệt và quyền lực chuyên chế bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái chủ nghĩa thực dân, “một bài phân tích về sự suy nhụt nhuệ khí bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái người da trắng, khi anh ra thoát khỏi vòng kiềm tỏa bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái châu Âu, bám rễ ở miền nhiệt đới với vũ khí trang bị đến tận chân răng, để thu lợi từ tầng lớp bị trị”. Và con sông dẫn tới “trái tim bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái một vùng tăm tối khôn cùng” không phải là con sông Congo cuộn xoáy ở lục địa Đen mà là con sông Thames êm đềm, dưới bầu trời hôn ám bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái “đế chế nơi mặt trời không bao giờ lặn”.

Khép lại những tranh cãi, cuốn tiểu thuyết vẫn luôn và sẽ mãi là tuyệt phẩm bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái chương đáng đọc của mọi thời đại. Bằng ngôn từ mơ hồ mà dứt khoát, huyền bí mà hữu hình, Joseph Conrad đã viết nên một áng bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái đậm chất thơ, hấp dẫn, ám ảnh và đầy tính biểu tượng - một kiệt tác của của nghệ thuật phân tích tâm lý bậc thầy, của phiêu lưu, của thiên nhiên hoang dại, hùng vĩ, và của cả ảo tưởng thời đại.

Tác phẩmGiữa lòng tăm tốiđược dịch bởi dịch giả Nham Hoa (từng được Hội Nhà bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái Hà Nội trao giải thưởng cho tác phẩm dịch xuất sắc năm 2014) và lần đầu tiên xuất bản tại Việt Nam, do NXB Hội Nhà bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái cùng Công ty Cổ phần sách Tao Đàn giới thiệu và phát hành.

Joseph Conrad (1857-1924) Một trong những tác gia vĩ đại nhất của nền bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái Anh Quốc. Ông là bậc thầy của nghệ thuật tạo tổng thể văn xuôi, phong cách tự sự, xây dựng nhân vật và mô tả tâm lý của ông có ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều cây bút khác sau này như TS Eliot, F. Scott Fitzgerald, Ernest Hemingway hay George Orwell. Thế nhưng tác giả của những áng văn đầy chất Shakespeare này lại là một người gốc Ba Lan tới định cư tại xứ sở sương mù, và đến tận năm hai mươi tuổi mới nói trôi chảy tiếng Anh. Là người ngoại quốc, từng trải qua những năm tháng lênh đênh trên những con tàu thương gia của Anh và Pháp, Conrad đã truyền tải được xúc cảm của những miền đất khác vào nền bóng đá tỷ lệ kèo nhà cái Anh, phản ánh một thế giới hoàn toàn bị thống trị bởi người châu Âu.

 .

T.Đ