Theo Bộ Nội vụ, Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019) đã quy định về việc đại biểu keo nha cai 5 khi không còn sự tín nhiệm của nhân dân thì bị keo nha cai 5 hoặc cử tri bãi nhiệm.

Tại Điều 102 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định, đại biểu keo nha cai 5 không đáp ứng đủ các tiêu chuẩn của đại biểu keo nha cai 5, không còn xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân thì bị keo nha cai 5 hoặc cử tri bãi nhiệm.

Thường trực HĐND quyết định việc đưa ra HĐND keo nha cai 5 HĐND hoặc theo đề nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp đưa ra để cử tri keo nha cai 5 HĐND. Trong trường hợp HĐND keo nha cai 5 HĐND thì việc bãi nhiệm phải được ít nhất hai phần ba tổng số đại biểu HĐND biểu quyết tán thành. Trong trường hợp cử tri keo nha cai 5 HĐND thì việc bãi nhiệm được tiến hành theo trình tự do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định.

Bộ Nội vụ cũng cho biết, trên thực tế, khi có trường hợp đại biểu HĐND vi phạm nghiêm trọng thì các địa phương thường đưa ra HĐND bãi nhiệm. Việc HĐND keo nha cai 5 HĐND đã được tiến hành đúng quy định của pháp luật, được cử tri và nhân dân đồng tình. Trong khi đó, việc cử tri keo nha cai 5 HĐND chưa thực hiện được do chưa có quy định cụ thể về trình tự, thủ tục, cách thức tiến hành.

Vì vậy, việc ban hành Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về trình tự cử tri keo nha cai 5 HĐND là cần thiết, làm cơ sở triển khai thực hiện trên thực tế và phù hợp với quy định của Hiến pháp và của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Hợp lệ khi quá nửa tổng số cử tri tham gia bỏ phiếu

Dự thảo Nghị quyết được xây dựng gồm 6 chương, 29 điều. Trong đó, quy định rõ nguyên tắc thực hiện việc cử tri keo nha cai 5 HĐND.

Theo đó, việc keo nha cai 5 HĐND được tiến hành theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín.

Bỏ phiếu keo nha cai 5 HĐND được tiến hành ở đơn vị bầu cử nơi đại biểu được bầu hoặc ở đơn vị bầu cử nơi đại biểu đã chuyển đến sinh hoạt.

Cuộc bỏ phiếu keo nha cai 5 HĐND được công nhận hợp lệ khi có quá nửa tổng số cử tri trong danh sách cử tri tại đơn vị bầu cử tham gia bỏ phiếu. Ngày bỏ phiếu phải là ngày chủ nhật và được công bố chậm nhất là 60 ngày trước ngày bỏ phiếu bãi nhiệm.

Thường trực HĐND quyết định việc đưa ra để cử tri keo nha cai 5 HĐND cấp mình theo đề nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp và công bố ngày bỏ phiếu keo nha cai 5 HĐND.

2 phương án xác định kết quả bỏ phiếu bãi keo nha cai 5

Tại dự thảo Tờ trình Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về trình tự cử tri keo nha cai 5 HĐND, Bộ Nội vụ xin ý kiến Chính phủ về 02 phương án quy định tại Khoản 4 Điều 24 (Biên bản xác định kết quả bỏ phiếu bãi nhiệm) của dự thảo Nghị quyết, cụ thể như sau:

Phương án 1: Đại biểu keo nha cai 5 bị bãi nhiệm khi có ít nhất hai phần ba tổng số phiếu hợp lệ của cử tri ở đơn vị bãi nhiệm đồng ý bãi nhiệm.

Phương án 2: Đại biểu keo nha cai 5 bị bãi nhiệm khi có quá nửa tổng số phiếu hợp lệ của cử tri ở đơn vị bãi nhiệm đồng ý bãi nhiệm.

Căn cứ việc đại biểu HĐND bị HĐND bãi nhiệm khi có ít nhất hai phần ba tổng số đại biểu HĐND biểu quyết tán thành quy định tại Khoản 3 Điều 104 Luật Tổ chức chính quyền địa phương; đồng thời, do việc keo nha cai 5 HĐND là vấn đề hệ trọng liên quan đến quyền và trách nhiệm của đại biểu HĐND được tiến hành tại đơn vị bầu cử nơi đại biểu được bầu hoặc nơi đại biểu đến sinh hoạt, vì vậy Bộ Nội vụ đề nghị lựa chọn phương án 1./.