Các chuyên gia nhận định làng cổ Gò Cỏ bên bờ biển kèo cá cược nhà cái Huỳnh (Quảng Ngãi) là bức tranh di sản hoang sơ, hội tụ tinh hoa của ba nền văn hóa kèo cá cược nhà cái Huỳnh, Chăm Pa và Đại Việt.
Nằm cách TP Quảng Ngãi khoảng 45 km về phía nam, kèo cá cược nhà cái Gò Cỏ (xã Phổ Thạnh, huyện Đức Phổ) nằm sát bên đầm An Khê và bờ biển Sa Huỳnh.
kèo cá cược nhà cái có diện tích khoảng 65 ha, nằm giữa hai đồi núi cao, có lớp cư dân cổ, là chủ nhân nền văn hóa Sa Huỳnh, niên đại khoảng 2.500-3.000 năm. Địa chất chủ yếu là các loại đá granit được hình thành khoảng 250 triệu năm trước.
Năm 1909, nhà khảo cổ học người Pháp, M.Vinet, lần đầu phát hiện bên bờ biển Sa Huỳnh, gần kèo cá cược nhà cái cổ Gò Cỏ có khoảng 200 mộ chum. Di tích khảo cổ đó được gọi là Dépot à Jarres Sa Huỳnh (nghĩa là kho chum Sa Huỳnh). Cùng với văn hóa Đông Sơn (miền Bắc), văn hóa Óc Eo (miền Nam), văn hóa Sa Huỳnh (miền Trung) là "ba cái nôi văn minh" xưa tạo thành tam giác văn hóa trên lãnh thổ Việt Nam.
Tiến sĩ Guy Martini, Tổng thư ký Mạng lưới công viên địa chất toàn cầu của UNESCO, đánh giá kèo cá cược nhà cái cổ Gò Cỏ là "báu vật" của Quảng Ngãi. Nơi đây hội đủ điều kiện văn hóa - địa chất để trở thành một thực thể sống động của không gian văn hóa Sa Huỳnh.
Tháng 3, đầm An Khê nhuộm màu rêu xanh tạo nên bức tranh thiên nhiên độc đáo. "Đến với kèo cá cược nhà cái cổ Gò Cỏ, tôi hạnh phúc vì hòa mình với thiên nhiên hoang sơ, trải nghiệm giữa miền đất hội tụ nhiều nền văn hóa Sa Huỳnh, Chăm Pa và Đại Việt thật thú vị", chị Trần Thị Hà (TP.HCM) chia sẻ.
Hình ảnh đàn cò bay lượn kèo cá cược nhà cái những con trâu nhởn nhơ gặm cỏ ven đầm cũng là điểm nhấn thu hút du khách khi ghé nơi đây.
Khám phá đầm An Khê, du khách có thể thưởng ngoạn khung cảnh đàn vịt trời tung cánh trên bầu trời..
Họa sĩ Diệu Hiền (Quảng Ngãi) vẽ tranh sơn dầu bên đường kèo cá cược nhà cái xếp đá uốn lượn quanh kèo cá cược nhà cái Gò Cỏ. "Tham quan kèo cá cược nhà cái Gò Cỏ, lòng tôi cảm thấy bình yên nhẹ nhàng giữa biển trời hoang sơ, bao nhiêu muộn phiền dường như tan theo sóng nước. Nhiều lần trở lại kèo cá cược nhà cái, tôi đều có cảm xúc tươi mới để vẽ nên những bức tranh sơn dầu về cuộc sống bình dị của người dân nơi đây", chị Hiền thổ lộ.
Tảng đá khắc mười dòng chữ Chăm cổ (chữ Phạn) ở kèo cá cược nhà cái Gò Cỏ. Bên cạnh đó, kèo cá cược nhà cái cổ này vẫn còn lưu giữ các di tích đền thờ và 11 giếng cổ, con đường cổ của người Chăm Pa tồn tại cách nay hàng trăm năm và các phong tục tập quán mang nhiều đặc trưng văn hóa Sa Huỳnh hơn 3.000 năm trước.
Ngôi kèo cá cược nhà cái là bức tranh tổng thể đa dạng giá trị di sản, hội tụ tinh hoa của ba nền văn hóa Sa Huỳnh, Chăm Pa và Đại Việt. "kèo cá cược nhà cái Gò Cỏ được lựa chọn để thực hiện “mô hình kiểu mẫu”, một phần của dự án Công viên địa chất Lý Sơn - Sa Huỳnh. Tháng 11/2019, Quảng Ngãi đã trình hồ sơ dự án này đến UNESCO để công nhận là Công viên địa chất toàn cầu", tiến sĩ Guy Martini nói.
