(Cinet)- Với sự đồng ý của Bộ VHTTDL, trong thời gian tới, tỉnh Bắc Ninh sẽ xây dựng Hồ sơ “Nghề làm keo nha cai 5 dân gian Đông Hồ” trình UNESCO đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.



Đây là việc làm có ý nghĩa quan trọng nhằm tiếp tục gìn giữ nét văn hóa làng nghề và nâng cao ý thức người dân trong công tác bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống.



keo nha cai 5 dân gian Đông Hồ - tinh hoa văn hóa dân gian Việt Nam



keo nha cai 5 Đông Hồcũng như keo nha cai 5 làng Sình, keo nha cai 5 Kim Hoàng, keo nha cai 5 Nam Hoàng, keo nha cai 5 Hàng Trống… là dòng keo nha cai 5 dân gian đặc sắc. keo nha cai 5 Đông Hồ được in từ ván khắc gỗ, do người dân làng Đông Hồ sáng tạo, sản xuất và phát triển thành làng nghề. Dòng keo nha cai 5 này gắn bó và thể hiện sinh động xã hội nông nghiệp Việt cổ truyền, cuộc sống lao động, phong tục, tập quán, sinh hoạt của người dân Việt.

keo nha cai 5 dân gian Đông Hồ. Nguồn: petrotimes.vn

Nhắc đến keo nha cai 5 Đông Hồ, chúng ta nghĩ ngay đến những hình ảnh quen thuộc như: đám cưới chuột, những đàn lợn, đàn gà, những cô thiếu nữ hứng dừa hay cả cảnh đánh ghen của đôi vợ chồng trẻ…

Với giá trị nghệ thuật đậm chất dân gian, keo nha cai 5 Đông Hồ còn đi vào sử sách, thơ ca. Nhà thơ Tú Xương có câu: Đì đoẹt ngoài sân tràng pháo chuột/ Loẹt lòe trên vách bức keo nha cai 5 gà. Hay trong bài thơ “Bên kia sông Đuống”, nhà thơ Hoàng Cầm cũng miêu tả vẻ đẹp của keo nha cai 5 Đông Hồ với những câu thơ: “keo nha cai 5 Đông Hồ gà lợn nét tươi trong/ Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp”.



Nét đặc sắc của keo nha cai 5 dân gian Đông Hồ còn nằm ở màu sắc và chất liệu giấy in. Màu sắc sử dụng trong keo nha cai 5 là màu tự nhiên từ cây cỏ như đen, xanh, vàng, đỏ và thường thì keo nha cai 5 Đông Hồ cũng chỉ dùng tới 4 màu để tương ứng với số bản khắc gỗ. Giấy in keo nha cai 5 Đông Hồ được gọi là giấy điệp: người ta nghiền nát vỏ con điệp, một loại sò vỏ mỏng ở biển, trộn với hồ (hồ được nấu từ bột gạo tẻ, hoặc gạo nếp, có khi nấu bằng bột sắn - hồ dùng để quét nền keo nha cai 5 thường được nấu loãng từ bột gạo tẻ hoặc bột sắn, hồ nấu từ bột nếp thường dùng để dán) rồi dùng chổi lá thông quét lên mặt giấy dó.



Sở dĩ keo nha cai 5 Đông Hồ có được sức sống lâu bền và sự cuốn hút đặc biệt với nhiều thế hệ người Việt cũng như du khách nước ngoài bởi những đề tài trên keo nha cai 5 phản ánh khá chân thực, sinh động và đậm chất cuộc sống mộc mạc, giản dị cũng như nétvăn hóa truyền thốngcủa người Việt. Cứ bóc tách từng lớp nang văn hoá hiện trên mỗi bức keo nha cai 5 Đông Hồ cũng đủ cho chúng ta thấy vốn liếng văn hoá Việt thuần khiết và trong sáng tới chừng nào.



Nguy cơ mai một



Trước sức ép của kinh tế thị trường đang ngày càng hiện hữu, các làng nghề truyền thống đứng trước nguy cơ mai một và thất truyền. Làng keo nha cai 5 Đông Hồ cũng không tránh khỏi sức ép đó. Có một điều đáng buồn là keo nha cai 5 không còn mang tính “thuần Việt” như thời xưa mà đang dần bị “thương mại hoá”, từ màu sắc sử dụng cũng chuyển sang loại màu công nghiệp, giấy mất độ óng ánh và trở nên "thường”, các bản khắc mới có bản không được tinh tế như bản cổ. Không những thế, một số bản khắc đã đục bỏ phần chữ Hán (hoặc chữ Nôm) bên cạnh phần hình của keo nha cai 5 khiến keo nha cai 5 ít nhiều bị “què cụt” về mặt ý nghĩa.

Để có được một bức keo nha cai 5, người thợ rất cẩn thận khắc theo mẫu in sẵn để có một bản khắc vừa ý. Nguồn: petrotimes.vn

Ngày nay, đến với chợ keo nha cai 5 Đông Hồ, người ta chẳng còn được thấy cảnh tấp nập bán mua, cũng không còn cảnh người người, nhà nhà ưa chuộng keo nha cai 5 như ngày xưa nữa. Du khách đến làng keo nha cai 5 bây giờ cũng “dở khóc dở cười” khi vẫn thấy cảnh phơi giấy nhưng giấy đó lại là giấy để làm…hàng mã chứ không phải giấy dó in keo nha cai 5.

Kỳ vọng hồi sinh dòng keo nha cai 5 quý



Trong những năm qua, tỉnh Bắc Ninh đã không ngừng nỗ lực trong việc bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa của keo nha cai 5 dân gian Đông Hồ. Từ năm 2014, tỉnh đã phê duyệt Đề án “Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa keo nha cai 5 dân gian Đông Hồ giai đoạn 2014 - 2020, định hướng đến 2030”. Việc phê duyệt Đề án này nhằm mục tiêu khẳng định, gìn giữ và phát huy giá trị nổi bật của keo nha cai 5 dân gian Đông Hồ. Đồng thời xác định hiện trạng và nguy cơ mai một của dòng keo nha cai 5 này, nâng cao nhận thức, hành động của chính quyền, nhân dân địa phương trong việc bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa của keo nha cai 5 dân gian Đông Hồ. Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu sẽ tiến hành nghiên cứu, đánh giá, phân tích thực trạng bảo tồn, phát huy giá trị di sản keo nha cai 5 dân gian Đông Hồ, dự báo những tác động tiêu cực, từ đó có những biện pháp, hành động kịp thời, hiệu quả ngăn chặn tác động tiêu cực gây ảnh hưởng làm mai một dòng keo nha cai 5 này. Ngoài ra, Bắc Ninh cũng đang khuyến khích các doanh nghiệp chú trọng đẩy mạnh các tour du lịch về Thuận Thành, tuyến chùa Dâu - chùa Bút Tháp - làng keo nha cai 5 Đông Hồ và đẩy mạnh hoạt động quảng bá keo nha cai 5 dân gian Đông Hồ tới trường học, thị trường quốc tế.

Hy vọng keo nha cai 5 Đông Hồ sẽ có sự trở lại rực rỡ. Ảnh minh họa. Nguồn: tranhdangiandongho.vn

Đặc biệt, mới đây, Bộ VHTTDL đã có văn bản số 1918/BVHTTDL-DSVH gửi UBND tỉnh Bắc Ninh về việc xây dựng Hồ sơ “Nghề làm keo nha cai 5 dân gian Đông Hồ” trình UNESCO đưa vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Theo văn bản, Bộ VHTTDL đồng ý với đề xuất của UBND tỉnh Bắc Ninh về việc xây dựng Hồ sơ “Nghề làm keo nha cai 5 dân gian Đông Hồ” và việc mời Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam phối hợp, tư vấn thực hiện nhiệm vụ xây dựng hồ sơ. Bộ VHTTDL cũng đề nghị UBND tỉnh Bắc Ninh giao Sở VHTTDL phối hợp với các đơn vị liên quan lập kế hoạch xây dựng Hồ sơ gửi Bộ VHTTDL xem xét trước khi trình UBND tỉnh phê duyệt.

Như vậy, đây là tín hiệu đáng mừng để chúng ta có quyền hy vọng và chờ đợi sự trở lại rực rỡ của một dòng keo nha cai 5 dân gian độc đáo.