kèo nhà cái đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Ở Hà Nội có hai Lễ kèo nhà cái, một ở Sóc Sơn (diễn ra vào ngày 6 tháng Giêng) và một ở huyện Gia Lâm nhằm tưởng nhớ và tri ân công đức của Thánh Gióng. Lễ kèo nhà cái ở huyện Gia Lâm tổ chức muộn hơn và có những đặc trưng rất riêng. Hàng năm, lễ hội truyền thống này thu hút sự quan tâm của du khách thập phương.

kèo nhà cái Phù Đổng có nhiều nghi thức, diễn xướng độc đáo (ảnh Anh Tuấn)

Năm nay, UBND huyện Gia Lâm đã lên kế hoạch cụ thể để thực hiện lễ kèo nhà cái truyền thống một cách an toàn, hiệu quả. Theo đó, Lễ kèo nhà cái gồm phần lễ và kèo nhà cái. Phần lễ gồm: Lễ tế Thánh tại đền Thượng, Ngoại đàn tại sân đền Thượng, Rước Khám đường, Lễ rước cỗ về đền Mẫu và Lễ kèo nhà cái trận truyền thống với 2 trận đánh cờ tại Đống Đàm và Soi Bia. Phần kèo nhà cái là các hoạt động văn hóa nghệ thuật như hát tuồng, cải lương, quan họ…

Lễ kèo nhà cái có nhiều nghi thức, diễn xướng, nổi bật nhất là kèo nhà cái trận tái hiện hai trận đánh giặc Ân của Thánh Gióng ở bãi Đống Đàm và Soi Bia. Trận đánh ở Đống Đàm được tái hiện một cách công phu, rõ hình ảnh các ông Hiệu, ông Hổ, đội quân chính quy, đội quân trinh sát nhỏ tuổi, đội dân binh... Sau trận Đống Đàm, trận đánh ở Soi Bia là đợt xung trận thứ hai của Thánh Gióng. Trong trận này, roi sắt gãy, ông Gióng nhổ tre đằng ngà - thứ vũ khí tượng trưng cho sức mạnh của dân tộc - để đánh giặc ngoại xâm.

Năm nay, người đóng vai Hiệu Cờ ở thôn Phù Đổng, Hiệu Trung quân ở thôn Phù Dực, Hiệu Chiêng ở thôn Đổng Viên và Hiệu Trống ở thôn Đổng Xuyên. Các đội quân được thể hiện là “làng áo đỏ” và “làng áo đen”. Năm nay, "làng áo đỏ” có 34 người, “làng áo đen” có 42 người, đoàn Ải lao có 27 người và đội nhạc lễ - trống rồng 14 người…/.