Cận cảnh keo nha cai 5 cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo
(Tổ Quốc) - Trải qua hàng trăm năm, dù hạn hán khốc liệt cỡ nào thì hai giếng cổ trên ốc đảo Tam Hải vẫn chưa bao giờ cạn nước, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân nơi đây.
![Cận cảnh keo nha cai 5 cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 1.](https://toquoc.mediacdn.vn/280518851207290880/2024/8/31/5a0a6339-17251171884361431271861.jpg "Cận cảnh giếng cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 1.")
Hai keo nha cai 5 cổ tại làng Thuận An (xã đảo Tam Hải, huyện Núi Thành, Quảng Nam) được người dân nơi đây xem như là tài sản vô giá bởi keo nha cai 5 chưa bao giờ cạn nước.
![Cận cảnh keo nha cai 5 cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 2.](https://toquoc.mediacdn.vn/280518851207290880/2024/8/31/5a0a6349-1725117188617564910796.jpg "Cận cảnh giếng cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 2.")
Hai keo nha cai 5 cổ này nằm dưới chân núi Bàn Than, cách bờ biển khoảng 1km. Người dân nơi đây cho biết, hai keo nha cai 5 này được xây dựng từ thời Chiêm Thành, cách đây hơn 600 năm.
![Cận cảnh keo nha cai 5 cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 3.](https://toquoc.mediacdn.vn/280518851207290880/2024/8/31/5a0a6385-17251217656091491151900.jpg "Cận cảnh giếng cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 3.")
![Cận cảnh keo nha cai 5 cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 3.](https://toquoc.mediacdn.vn/280518851207290880/2024/8/31/5a0a6253-17251182440181416642593.jpg "Cận cảnh giếng cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 3.")
Theo quan sát, hai keo nha cai 5 cổ nằm cách nhau khoảng 500m và ngăn cách bởi đồi đất sét, đặc biệt có kiến trúc giống nhau. keo nha cai 5 được thiết kế hình tròn, rộng chừng 2 mét và sâu hơn 10 mét...
![Cận cảnh keo nha cai 5 cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 4.](https://toquoc.mediacdn.vn/280518851207290880/2024/8/31/dsc05797-1725118594394793556438.jpg "Cận cảnh giếng cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 4.")
Lòng keo nha cai 5 được xây dựng bằng đá tổ ong lớn, xếp chồng lên nhau rất vững chắc.
![Cận cảnh keo nha cai 5 cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 5.](https://toquoc.mediacdn.vn/280518851207290880/2024/8/31/5a0a6364-17251184903291426365698.jpg "Cận cảnh giếng cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 5.")
Theo ông Nguyễn Tấn Chinh (77 tuổi), đến nay lịch sử và nguồn gốc của hai keo nha cai 5 cổ này vẫn là một ẩn tích. Bởi, keo nha cai 5 có từ trước khi người dân Tam Hải về đây lập ấp, làng còn chưa được đặt tên.
![Cận cảnh keo nha cai 5 cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 7.](https://toquoc.mediacdn.vn/280518851207290880/2024/8/31/5a0a6260-17251218250811288664496.jpg "Cận cảnh giếng cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 7.")
"Hồi nhỏ, tôi nghe nhiều cụ già bảo keo nha cai 5 ở bãi Bấc và keo nha cai 5 ở bãi Nồm đều được người Hời (Chăm Pa) đào cùng lúc. Nội dung trên bia đá có thể ghi tên các bậc tiền thân khai khẩn vùng đất này. Nhưng đến giờ bia đá cũng mòn, không còn giữ lại được một ký tự thì đủ biết keo nha cai 5 cổ đến mức nào”, ông Chinh cho biết.
![Cận cảnh keo nha cai 5 cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 6.](https://toquoc.mediacdn.vn/280518851207290880/2024/8/31/5a0a6523-17251189817241621059633.jpg "Cận cảnh giếng cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 6.")
Đặc biệt, khác với các keo nha cai 5 thông thường, phần đáy keo nha cai 5 cổ hơi nghiêng, được tạo thành từ những khối đá đen huyền bí và có một hang sâu ăn ngang lòng đất. Nước sâu hun hút, trong vắt…
Nguồn nước keo nha cai 5 cổ hiện vẫn là bí ẩn đối với người dân đảo Tam Hải. Hầu hết các gia đình ở Tam Hải đều đã có keo nha cai 5 đào, keo nha cai 5 khoan nhưng đều bị nhiễm phèn, mặn. Nước từ hai keo nha cai 5 cổ vẫn là nguồn chủ yếu giúp “giải khát” cho hơn 8.000 dân xã đảo.
![Cận cảnh keo nha cai 5 cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 8.](https://toquoc.mediacdn.vn/280518851207290880/2024/8/31/5a0a6436-17251192962991585012229.jpg "Cận cảnh giếng cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 8.")
“Tôi thường tới đây để chở nước từ keo nha cai 5 cổ về uống, vì các keo nha cai 5 khác ở đảo đều có vị lợ, mùi phèn nhưng riêng hai keo nha cai 5 cổ thì suốt bốn mùa nước trong veo và có vị ngọt thanh, mát lành, rất khó lý giải. Nước có thể dùng trực tiếp chứ không cần qua bộ phận lọc nào cả. Nếu pha trà hay nấu rượu thì ngon không gì bằng”, bà Trần Thị Hạnh (54 tuổi, trú thôn Tân Lập) chia sẻ.
![Cận cảnh keo nha cai 5 cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 9.](https://toquoc.mediacdn.vn/280518851207290880/2024/8/31/5a0a6453-1725119439583958501157.jpg "Cận cảnh giếng cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 9.")
Người dân đảo Tam Hải ai cũng ý thức được keo nha cai 5 cổ là đặc ân mà người xưa để lại nên rất quý. Điều đáng nói, vào mùa khô, nhiều keo nha cai 5 đào, keo nha cai 5 khoan tại Tam Hải đều cạn trơ đáy, nhưng hai keo nha cai 5 cổ này vẫn ăm ắp nước, dù mỗi ngày có rất nhiều người đổ xô đến múc. Vì vậy mà người dân ở đây xem hai keo nha cai 5 cổ này là "mạch sống" của ốc đảo.
![Cận cảnh keo nha cai 5 cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 10.](https://toquoc.mediacdn.vn/280518851207290880/2024/8/31/5a0a6607-17251198515111360033614.jpg "Cận cảnh giếng cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 10.")
Theo hương ước, văn hóa của làng thì hai keo nha cai 5 này chỉ được dùng để nấu ăn, đun nước uống; tuyệt đối không được tắm giặt, vì như thế sẽ làm nguồn nước thiêng bị quấy đục, có tội với người xưa.
![Cận cảnh keo nha cai 5 cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 11.](https://toquoc.mediacdn.vn/280518851207290880/2024/8/31/5a0a6392-17251184120551997522745.jpg "Cận cảnh giếng cổ hàng trăm năm, giúp "giải khát" cho hơn 8.000 dân ốc đảo - Ảnh 11.")
Hai keo nha cai 5 cổ này nhiều thế kỷ qua đã trở thành “bầu sữa” nuôi sống biết bao thế hệ người ở xã đảo xứ Quảng. Để quản lý tốt tài sản vô giá này, người dân đã tự thỏa thuận và cắt cử nhau coi sóc keo nha cai 5, phân phối nguồn nước. Từ năm 1934 đến nay, keo nha cai 5 đã được dân làng Thuận An trùng tu 4 lần.
